Nga Redi Minga:
Historia e shekullit të fundit tregon qartë se Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë ndjekur një strategji unike në raport me konfliktet botërore: ato rrallëherë hyjnë menjëherë me trupa në front, por preferojnë të ndikojnë zhvillimin e luftërave përmes armëve, diplomacisë dhe fuqisë ekonomike. Kjo i ka bërë të paraqiten si “asnjanëse”, por në fakt kanë qenë gjithmonë aktori kryesor në prapaskenë.
Lufta e Parë Botërore
Kur shpërtheu në vitin 1914, Amerika shpalli neutralitetin. Vetëm në prill 1917, kur lufta ishte drejt fundit dhe interesat amerikane u prekën drejtpërdrejt, Presidenti Wilson vendosi të dërgojë ushtrinë. Kështu, SHBA hyri vonë në luftë, duke garantuar fitoren e aleatëve pa mbajtur barrën kryesore të sakrificave.
Lufta e Dytë Botërore
Nga 1939 deri në dhjetor 1941, Uashingtoni mbeti formalisht jashtë konfliktit, edhe pse furnizonte Britaninë dhe Bashkimin Sovjetik me armë përmes programit Lend-Lease. Vetëm sulmi i Japonisë në Pearl Harbor e detyroi të futej në luftë. Edhe kësaj radhe, Amerika hyri në momentin vendimtar, duke marrë lavdinë e fitores me koston më të ulët njerëzore krahasuar me aleatët.
Pas vitit 1945
Gjatë Luftës së Ftohtë, SHBA ndërhyri ushtarakisht vetëm në disa raste (Kore, Vietnam), por në shumicën e konflikteve zgjodhi një tjetër rrugë:
- të armatoste aleatët,
- të përdorte diplomacinë dhe inteligjencën,
- të ndikonte ekuilibrat globalë pa futur trupat direkt në betejë.
Nga Hungaria e vitit 1956, te Çekosllovakia e 1968 apo luftërat arabo-izraelite, SHBA qëndroi jashtë frontit por luajti rolin e “regjisorit” në prapaskenë.
Konfliktet e sotme (2022–2025)
Ukrainë – Rusi: SHBA është financuesi dhe furnizuesi më i madh i Kievit, por asnjë ushtar amerikan nuk ndodhet në vijën e parë të luftës.
Izrael – Hamas: Uashingtoni mbështet fuqishëm Tel Avivin me armë dhe diplomaci, por nuk merr pjesë me trupa në Gaza.
Pra, modeli i vjetër vazhdon: ndikim i jashtëzakonshëm pa përfshirje të drejtpërdrejtë.
2027 – Viti i rrezikut?
Tajvani është pika më e nxehtë e planetit. Analistët paralajmërojnë se nëse Kina tenton një pushtim, SHBA do të mbajë të njëjtën strategji: të armatosë Tajvanin, të mbajë flotën në Paqësor, por të shmangë hyrjen e menjëhershme në luftë. Përfshirja direkte shihet vetëm si hap i fundit, nëse rrezikohen vetë interesat amerikane.
SHBA ka ditur të ruajë një model të përsëritur:
- neutralitet në fillim,
- ndihma masive ushtarake e ekonomike,
- hyrje e vonuar ose aspak me trupa.
Kjo e ka shndërruar Amerikën në një superfuqi të veçantë: ajo fiton luftërat pa luftuar, duke ruajtur epërsinë globale me koston më të vogël të mundshme për vetveten.
Ky material është pronë e Patriotikmedia.al dhe është i mbrojtur nga ligjet për të drejtën e autorit. Ndalohet riprodhimi, apo publikimi i plotë apo i pjesshëm i këtij materiali pa lejen e shkruar paraprakisht nga redaksia. Shkelësit do të përballen me pasojat ligjore sipas legjislacionit në fuqi.